بیانیه جمعی از دانشگاهیان و روشنفکران ایرانی: نه به رفراندوم نمایشی؛ آری به گذار ملی
در روزهایی که جریان‌های وابسته به ساختار قدرت جمهوری اسلامی و برخی چهره‌های پیشین این نظام، با شعار «رفراندوم» تلاش دارند بقای سیاسی خود را در پوششی جدید تضمین کنند، بیش از ۱۷۰ تن از دانشگاهیان، هنرمندان، نویسندگان، فعالان اجتماعی و سیاسی و ده‌ها جذب، انجمن و گروه ایرانی، با صدور بیانیه‌ای مشترک، این طرح را «مضحک» و «خلاف آرمان‌های ملت ایران» دانستند.
دکتر میترا بابک، دکتر نازک توکلی، نوید محمدزاده، دکتر حسین شکوه امیری، دکتر مهدی میرسعیدی
8/11/20251 min read
در روزهایی که جریان‌های وابسته به ساختار قدرت جمهوری اسلامی و برخی چهره‌های پیشین این نظام، با شعار «رفراندوم» تلاش دارند بقای سیاسی خود را در پوششی جدید تضمین کنند، بیش از ۱۷۰ تن از دانشگاهیان، هنرمندان، نویسندگان، فعالان اجتماعی و سیاسی و ده‌ها جذب، انجمن و گروه ایرانی، با صدور بیانیه‌ای مشترک، این طرح را «مضحک» و «خلاف آرمان‌های ملت ایران» دانستند.
در این بیانیه با اشاره به «فتنه‌ی شوم ۵۷» و فریب تاریخی که با نام خمینی بر مردم ایران تحمیل شد، آمده است که حاکمان کنونی پس از ۴۷ سال سرکوب، اکنون در تلاشند با تکیه بر طرحی به‌ظاهر دموکراتیک، اما درواقع کنترل‌شده، رژیم نیمه‌جان خود را بازسازی کنند. امضاکنندگان هشدار داده‌اند که چنین «رفراندوم»ی، تحت نظارت یا با تأیید جمهوری اسلامی، چیزی جز بزک‌کردن همان ساختار سرکوبگر گذشته نخواهد بود.
بیانیه با تأکید بر شعار ماندگار «زن، زندگی، آزادی» و یادآوری فریاد خیابانی «اصلاح‌طلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا» تصریح می‌کند: تا زمانی که جمهوری اسلامی بطور کامل فرو نپاشد، هیچ امکانی برای دستیابی به آزادی، دموکراسی و عدالت در ایران وجود نخواهد داشت.
این موضع‌گیری آشکارا پاسخی است به جریان‌هایی که می‌کوشند با حفظ یا بازآفرینی بخشی از ساختار موجود، آینده سیاسی ایران را مدیریت کنند. امضاکنندگان بیانیه این رویکرد را «خیانت مستقیم» به خون جانباختگان و آرمان‌های آزادیخواهانه مردم می‌دانند.
بخش پایانی بیانیه به حمایت کامل از شاهزاده رضا پهلوی اختصاص دارد؛ به عنوان «چهره‌ی ملی، نماد وحدت، و رهبر دوره‌ی گذار». چنین موضعی، نشان‌دهنده انسجام رو به رشدی است که بسیاری از روشنفکران و نخبگان و فعالان سیاسی اجتماعی ایرانی چه در داخل و چه در خارج از کشور حول محور یک رهبری شناخته‌شده و ملی یافته‌اند.
این بیانیه را می‌توان در چارچوب روندی دید که پس از خیزش مهسا شدت گرفته است: گذار از پراکندگی اپوزیسیون به سوی شکل‌گیری جبهه‌های همسو بر سر اصول بنیادین. رد قاطع هرگونه شیادی حکومتی به نام «رفراندوم دولتی» تحت نظارت جمهوری اسلامی، در واقع رد هر شکلی از اصلاحات درون‌ساختاری و تأکید بر «گذار کامل» است.
از سوی دیگر، حمایت مستقیم و بی‌پرده از شاهزاده رضا پهلوی در متن یک بیانیه جمعی از دانشگاهیان و روشنفکران، بیانگر شکسته‌شدن برخی تابوهای تاریخی در فضای سیاسی ایرانیان مهاجر و داخل کشور است. این تغییر رویکرد می‌تواند بر معادلات آینده اپوزیسیون تأثیرگذار باشد، به ویژه در شرایطی که رژیم جمهوری اسلامی در بحران مشروعیت، بحران اقتصادی و فشار بین‌المللی بی‌سابقه‌ای قرار دارد.
بیانیه اخیر نه صرفاً یک متن اعتراضی، بلکه سندی سیاسی است که مرز میان «اصلاحات درون نظام» و «گذار کامل از نظام» را به‌روشنی مشخص می‌کند. با توجه به شمار و ترکیب امضاکنندگان، این حرکت می‌تواند به عنوان بخشی از تلاش برای ایجاد همگرایی ملی در آستانه تحولات سرنوشت‌ساز ایران ارزیابی شود.
امضا کنندگان به ترتیب حروف الفبا:
دین ابدهو
مازیار ابراهیمی
محمدرضا ابریشم‌کار
امیررضا احسانی
سعید احمدی
جمشید آرام
شکوه ارشادی
ارژنگ آریا
کوین (کوروش) آریامهر
طیبه آزموده
جمشید اسدی
جان اسفندیاری
امید آشنا
آرش اعلایی
مونا افشار
مهرناز اکبری خشگنجاری
ایرج امیری
مجتبی امینی امام
ماندانا ایراندوست
نیکا ایزدی
اقدس اَمجدی
میترا بابک
عظیم بادام دوست
عاطفه بانکی
شبنم بدری
نسیم برارپور
گیتی برهان
تینا بغدادی
محمود بنام
محمد بهرمندی
رضا بهروز
آرین بهزادی
بهداد بهزادی
فریبا بیات
ایمان بیات بیاتانی
امیر بیگلر
گیتی پورفاضل
کامبیز پویا
افشین پیروی
سعید تاج
لاله تنگسیری
امیرحسین توفیق
نازک توکلی
سارا ثابت
پوران جباری
مریم جوادی
موسی حاتمیان
علی حسین‌نژاد
اعظم حسینی
رضا حیات‌بخش
وحید خاکشور
امیر خردنیک
آذر خرمشاهی
نوشین خواجه
محمد دانش‌منش
لیلا دهقان
رویا دهقانی
بهفر دیانتی
امیر دیدبان
مجید رحیمی
مینا رضوانی
فرح رکتور
کوروش رکتور
نازیلا رویز
نکیسا ریاحی
مایا زمانی
غلامحسین ساعی
شیما ستاری
سیامک سعادت
لادن سعادت
رضا سعیدی فیروزابادی
نیما سعیدی
بهمن سلحشور
آزاده سلطانی
افشین سلیمی
شهرام سنجابی
الی شفیعی
امیررضا شکوه امیری
حسین شکوه امیری
زیبا شکوه امیری
محمد شکوه امیری
کتایون شکوه امیری (کاتوزیان)
افسانه شکوه‌امیری
سلیمان شکوه‌امیری
فروغ شلالوند
نوید شهابی
نادر صدیقی
محمد ضابطی
رضا طباطبایی
فرنوش طباطبایی
مهرنوش طباطبایی
امید عاشوری
رسول عبدالرسول‌نیا
نوری عبدالرسول‌نیا
پری عسگری
سیّد علی برادران بیرجندی
فیروزه غفارپور
ابوالفضل غلامی اریسمانی
ساناز فاضلی
محمدرضا فرامرز فولادی
فریدون فرحی
ایرمان فرقانی
کیومرث فرهمند
هدیه فلفلیان
سپهر کایزر
ساغر کثیری
صادق کرباسچیان
مژگان کریمی
میترا کریمی
آریا کنگرلو
ماندانا کوروش‌نیا
امیر کولیوند
ایراندخت کی‌منش
نرگس گلزاری
محمد لطفی
معصومه لطفی آق‌بلاغی
عسل متولیان
لیلا محسن‌پور
نوید محمدزاده
سام مروارید
حمید مصدق
دُردانه مظفر زنگنه – فروخزاد
آوا ممتاز ویشکایی
سام منتظری
فریبا منصوریار
مسعود منصوریان
رضا مهرگان
آذر میر
مهدی میرسعیدی
بهروز میلانی
لیلا ناصری
نیکی نجات جلیسی
جلیل نصیریان
شیوا نظام‌فر
شهره نظر
آرماند نوری
سورنا نوری
ایمان واعظ
ایراندخت وطن‌پرست
اسماعیل وفا یغمایی
پویان ویستا
مانا ویشکایی
گیلعاد ویشکایی
مصطفی یوسفی
تشکل‌و گروه‌های سیاسی و اجتماعی:
۱. اندیشکده احیای ایران
۲. انجمن ایرانیان برای حقوق بشر و همیاری (Association of Iranian Human Rights and Allies)
۳. انجمن بین‌المللی وکلای حقوقی و سیاسی ایران
۴. بنیاد فرهنگی آشنا مونیخ
۵. بنیاد مهر فرانسه
۶. جبهه ملی‌گرایان ایران
۷. جنبش توسعه و تمدن ایران
۸. حزب آزادگان مسیحی ایران
۹. حزب ایرانیان کرد میهن‌پرست
۱۰. حزب سکولار دموکرات
۱۱. حزب ملی مشروطه ایران (داخل ایران)
۱۲. خانه مشروطه ایران
۱۳. سازمان Realm & Rally
۱۴. سازمان زنان ایران
۱۵. سازمان زنان خاورمیانه
۱۶. سازمان سامانه پادشاهی ایران
۱۷. سازمان فرهنگی سیاسی ایران پاد
۱۸. سازمان هماهنگی هواداران مشروطه پادشاهی گوتنبرگ سوئد
۱۹. شبکه ایرانیان نروژ
۲۰. شبکه جهانی ایران‌مداری
۲۱. شورای اتحاد ایرانیان
۲۲. کنگره رهایی ایران
۲۳. گروه Iran Lotus Advocacy
۲۴. گروه ایران نوا
۲۵. گروه ایرانشهر
۲۶. گروه برای ایران آزاد
۲۷. گروه برای ایران باهمدیگر (For Iran Together)
۲۸. گروه جنبش زنان ایران
۲۹. گروه رستاخیز آریامهر
۳۰. گروه سپیدار حزب زنان ایران
۳۱. گروه صدای ایران لندن
۳۲. گروه نافرمانی‌های مدنی ایرانیان
۳۳. گروه مهر ایران
۳۴. گروه هواداران شاهزاده
۳۵. انجمن ملی سلامت رازی